ABD Çalışma Kurulu, Sözleşmeli ve Franchise Çalışanlarıyla İlgili Kuralı Yeniden Canlandırma Teklifini Geri Çekti

ABD Çalışma Kurulu (NLRB), sözleşmeli ve franchise çalışanlarının, çalıştıkları şirketlerin ortak işvereni olarak kabul edilmesine yönelik bir kuralı yeniden canlandırma teklifini geri çekti. Bu karar, iş dünyasında ve sendikalarda geniş yankı uyandırdı.

Kuralın Özü ve Potansiyel Etkileri

Geri çekilen kural, bir şirketin, sözleşmeli veya franchise çalışanlarının çalışma koşulları ve şartları üzerinde “dolaylı kontrol” uyguladığı durumlarda, bu çalışanların o şirketin ortak işvereni olarak kabul edilmesini öngörüyordu. Eğer kural yürürlüğe girseydi, söz konusu çalışanlar, sendikal örgütlenme, toplu sözleşme görüşmeleri ve işten çıkarılma gibi konularda daha fazla hakka sahip olacaktı.

Bu durum, özellikle franchise sektöründe faaliyet gösteren şirketler için önemli sonuçlar doğurabilirdi. Zira, franchise alanlar genellikle kendi çalışanlarını işe alır ve yönetirken, franchiseveren şirketler, marka standartları ve işleyiş prosedürleri gibi konularda belirli bir kontrol uygular. Kuralın yeniden canlandırılması, franchise veren şirketlerin, franchise alanlarının çalışanları üzerindeki sorumluluklarını artırabilir ve bu şirketleri, sendikal örgütlenme ve toplu sözleşme görüşmeleri gibi süreçlere dahil edebilirdi.

Geri Çekilme Kararının Nedenleri

NLRB, kuralın yeniden canlandırılma teklifini geri çekme kararını açıklarken, mevcut ekonomik koşullara ve iş dünyasındaki belirsizliklere atıfta bulundu. Kurul ayrıca, kuralın uygulanmasının karmaşık olabileceğini ve iş dünyasında istikrarsızlığa yol açabileceğini belirtti.

Kararın Yorumlanması ve Beklentiler

Bu karar, iş dünyası temsilcileri tarafından memnuniyetle karşılanırken, sendikalar ve çalışan hakları savunucuları tarafından eleştirildi. İş dünyası temsilcileri, kuralın yeniden canlandırılmasının, işletme maliyetlerini artırabileceğini ve iş dünyasında belirsizliği körükleyebileceğini savunuyor. Sendikalar ise, kuralın geri çekilmesinin, çalışanların haklarını zayıflattığını ve şirketlerin, sözleşmeli ve franchise çalışanları üzerindeki sorumluluklarından kaçmasına olanak tanıdığını iddia ediyor.

NLRB’nin bu kararı, sözleşmeli ve franchise çalışanlarının statüsü ve hakları konusundaki tartışmaları yeniden alevlendirdi. Gelecekte, bu konuda yeni yasal düzenlemeler ve politikalar gündeme gelebilir. Ancak, mevcut durumda, sözleşmeli ve franchise çalışanlarının hakları ve çalışma koşulları, büyük ölçüde, çalıştıkları şirketler ve sektörlerdeki uygulamalara bağlı olmaya devam edecek.

Türkiye’de Sözleşmeli ve Franchise Çalışanlarının Hukuki Durumu

Türkiye’de sözleşmeli ve franchise çalışanlarının hukuki durumu, ABD’deki kadar net çizgilerle belirlenmiş değil. İş Kanunu ve ilgili mevzuat, esas olarak, işçi ve işveren arasındaki bağı esas alır. Ancak, sözleşmeli ve franchise ilişkilerinin karmaşık yapısı, bu bağı belirlemeyi zorlaştırabilir.

Sözleşmeli Çalışanlar:

Türkiye’de, sözleşmeli çalışanlar genellikle “iş alımı” veya “hizmet alımı” sözleşmeleriyle çalışırlar. Bu tür sözleşmeler, işverenin, işin tamamını veya bir kısmını başka bir kişi veya şirkete devretmesini sağlar. İş Kanunu, iş alımı sözleşmelerinde, asıl işverenin, alt işverenin çalışanlarının çalışma koşullarından ve ücretlerinden sorumlu olduğunu belirtir. Ancak, uygulamada, alt işverenin çalışanlarının haklarını arama süreçleri karmaşık olabilir.

Franchise Çalışanları:

Franchise ilişkileri, Türkiye’de genellikle Franchise Sözleşmesi ile düzenlenir. Franchise alan, kendi işletmesini kurar ve yönetirken, franchise verenin marka, know-how ve iş modeli gibi unsurlarını kullanır. Franchise alan, kendi çalışanlarını işe alır ve yönetir. Ancak, franchise veren, marka standartları ve işleyiş prosedürleri gibi konularda belirli bir kontrol uygulayabilir. Bu durum, franchise çalışanlarının, franchise veren şirketle olan hukuki bağını belirlemeyi zorlaştırabilir.

Türkiye’de Hukuki Süreçler:

Türkiye’de, sözleşmeli veya franchise çalışanlarının haklarını arama süreçleri, genellikle bireysel veya toplu iş davaları yoluyla gerçekleşir. Çalışanlar, işverenlerini, İş Kanunu ve ilgili mevzuata aykırı uygulamalardan dolayı mahkemeye verebilirler. Ayrıca, sendikalar da, sözleşmeli ve franchise çalışanlarının haklarını korumak için toplu iş sözleşmesi görüşmeleri yapabilir ve toplu iş davaları açabilirler.

Ancak, Türkiye’de sözleşmeli ve franchise çalışanlarının hukuki durumu, hala belirsizliklerle doludur. Yargıtay kararları ve akademik görüşler, bu konuda farklı yorumlara yol açabilir. Bu nedenle, sözleşmeli ve franchise çalışanlarının haklarını etkili bir şekilde koruyabilmeleri için, mevcut mevzuatın daha net hale getirilmesi ve uygulamada karşılaşılan sorunların çözümüne yönelik yeni düzenlemelerin yapılması önemlidir.

Kaynak: https://www.reuters.com/world/us/us-labor-board-drops-bid-revive-rule-contract-franchise-workers-2024-07-19/