Evler ve Küçük İşletmeler İçin Çatı Üzerinde Güneş Enerjisi Sistemleri Nasıl Kurulur?

Günümüzde bireysel tüketiciler ve küçük işletmeler, enerji maliyetlerini azaltmak ve çevresel sürdürülebilirliğe katkı sağlamak amacıyla çatı tipi güneş enerjisi sistemlerine (Çatı GES) yönelmektedir. Bu sistemler, doğrudan elektrik faturalarını düşürmenin ötesinde, karbon salımını azaltarak çevreye duyarlı bir enerji tüketimi imkânı sunmaktadır. Özellikle yaz aylarının ardından enerji kullanımının arttığı sonbahar döneminde, birçok kişi çatısını güneş enerjisi yatırımı için değerlendirmeye başlamaktadır.

Çatı GES yatırımı yalnızca panellerin kurulması ile sınırlı olmayıp, teknik uygunluk, izin süreçleri, bağlantı şartları ve ekonomik fizibilite gibi çok boyutlu bir değerlendirmeyi gerektirir. Bu nedenle sistem kurulumuna karar vermeden önce, aşağıda belirtilen başlıklar çerçevesinde bir yol haritası izlenmesi önem taşımaktadır.

Teknik Uygunluk ve Ön Değerlendirme

● Çatı Yapısının Dayanıklılığı: Panellerin ve taşıyıcı sistemin ağırlığını karşılayabilecek sağlamlıkta olmalıdır. Ayrıca çatı eğimi ve yönü, enerji verimliliğini doğrudan etkiler.

● Gölgeleme Durumu: Baca, anten, komşu binalar veya ağaçlardan kaynaklı gölgelenme, panel verimliliğini önemli ölçüde düşürebilir.

● Elektrik Altyapısı: Tesisin mevcut elektrik tesisatı ve sayaç yapısı, çift yönlü enerji akışına uygun hale getirilmelidir.

İzin Süreci ve Mevzuat

Türkiye’de çatı tipi güneş enerjisi sistemleri için temel hukuki çerçeve, Elektrik Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği ile belirlenmiştir.

● Çağrı Mektubu ve Bağlantı İzni: İlgili dağıtım şirketine yapılan başvuru sonucunda, uygun bulunması halinde çağrı mektubu düzenlenir.

● Proje Onayı: Sistem, Elektrik İç Tesisleri Proje Yönetmeliği kapsamında onaylanmalıdır.

● Geçici ve Kesin Kabul: Kurulum tamamlandığında, yetkili kurum tarafından geçici kabul yapılır ve ardından kesin kabul süreci tamamlanır.

Tüketim ve Fazla Enerjinin Satışı

Lisanssız üretim kapsamında çatı tipi GES’lerde:

● Öncelikle üretilen enerji tüketicinin kendi elektrik ihtiyacını karşılar.

● İhtiyaç fazlası enerji ise aylık mahsuplaşma yöntemiyle şebekeye verilir. Bu sayede kullanıcı hem kendi maliyetini azaltır hem de sisteme katkı sağlar.

Finansal Boyut

● Kurulum Maliyeti: Çatı GES yatırımları, panel kapasitesine ve kullanılan teknolojiye göre değişiklik göstermektedir.

● Geri Dönüş Süresi: Ortalama olarak 4–7 yıl arasında değişen bir amortisman süresi söz konusudur.

● Destek ve Teşvikler: Yenilenebilir enerji yatırımları, zaman zaman devlet tarafından sağlanan teşvik ve vergi avantajları ile desteklenebilmektedir.

Bakım ve İşletme

Kurulum sonrası sistemin uzun ömürlü ve verimli çalışabilmesi için düzenli bakım şarttır. Panellerin temizliği, inverter kontrolleri ve enerji üretim verilerinin izlenmesi işletme sürecinin önemli parçalarıdır.

Hukuki ve Sözleşmesel Boyutlar

● Kurulum Sözleşmeleri: EPC (Engineering, Procurement, Construction) firmaları ile yapılacak sözleşmelerde garanti koşulları, teslim süreleri ve bakım sorumlulukları net şekilde tanımlanmalıdır.

● Mülkiyet ve Paydaşlık: Apartman çatılarında yapılacak kurulumlarda, kat maliklerinin onayı ve mülkiyet paylaşımına ilişkin hususlar dikkate alınmalıdır.

Çatı tipi güneş enerjisi sistemleri, bireyler ve küçük işletmeler için hem ekonomik hem çevresel açıdan önemli fırsatlar sunmaktadır. Ancak bu yatırımlar, yalnızca teknolojik bir tercih değil, aynı zamanda hukuki ve idari açıdan da kapsamlı bir sürecin yönetilmesini gerektirir. Teknik uygunluk, izin prosedürleri, finansal fizibilite ve hukuki sözleşmeler bir bütün olarak değerlendirildiğinde, Çatı GES yatırımları uzun vadede güvenilir ve sürdürülebilir bir enerji çözümü haline gelmektedir. 

Not: Bu makale, hukuki konulara ilgi duyan kişilerin genel bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır; ve hukuki danışmanlık yerine geçmez. Kapsamlı bir kaynak olma iddiası taşımaz ve yasal tavsiye olarak değerlendirilmemelidir.