Fosil Yakıtların Terk Edilmesi ve Atıl Varlık Riski: Yeni Dönemin Dinamikleri

Karbonsuz enerjiye geçiş, dünya genelinde iklim değişikliğiyle mücadele adına kritik bir adım olarak kabul ediliyor. Türkiye’nin fosil yakıt kullanımından uzaklaşarak yenilenebilir enerji temelli bir üretim ekosistemi oluşturma hedefi, hem çevresel hem de ekonomik anlamda önemli dönüşümleri beraberinde getiriyor. SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi’nin “Net Sıfır 2053: Türkiye’de Karbonsuz Enerjiye Geçişin Sosyoekonomik Etkileri” başlıklı raporu, bu dönüşümün Türkiye ekonomisi ve toplumu üzerindeki potansiyel etkilerini detaylı bir şekilde analiz ediyor.

Ekonomik Dönüşüm ve GSYİH Üzerindeki Etkileri

Karbonsuz enerjiye geçiş, sadece enerji sistemlerinde değil, sanayi yapısında ve ulaşım sektörlerinde de kapsamlı değişiklikler gerektiriyor. Enerji dönüşümünün Türkiye’nin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (GSYİH) üzerindeki etkisi, değişken senaryolar altında %0,2 ile %2,1 arasında tahmin ediliyor. Bu, ekonomik büyüme için önemli bir fırsat sunarken, aynı zamanda imalat sanayisi üzerinde de olumlu etkiler yaratma potansiyeline sahip.

İstihdamın Artışı ve Adil Dönüşüm

Karbonsuz enerjiye geçiş, yeni iş alanlarının yaratılmasını teşvik ediyor. İstihdam üzerindeki olumlu etkilerin %1,6 ile %6,2 arasında değişmesi bekleniyor. Ancak, bu süreçte ortaya çıkabilecek sosyal adalet sorunları, dönüşümün adil bir şekilde gerçekleştirilmesi gerektiğini gösteriyor. Düşük ücretler ve yüksek istihdam arasındaki dengenin sağlanması, toplumsal istikrar açısından kritik bir konu olarak öne çıkıyor.

Yatırım ve Finansmanın Önemi

Enerji dönüşümü, finansman ve yatırımların doğru bir şekilde yönlendirilmesiyle mümkün hale geliyor. Dış kaynaklı finansman senaryolarında, GSYİH’nin kendi kendini finanse eden bir modele kıyasla %1,6 oranında daha yüksek olacağı öngörülüyor. Bu durum, yenilenebilir enerji projelerinin yanı sıra diğer sektörlere de yatırım yapılmasının önemini vurguluyor.

İmalat Sektöründeki Değişimler

Fosil yakıtlara dayalı sanayi kollarında yaşanacak kayıplar, temiz enerji kaynaklı üretim artışlarıyla büyük ölçüde dengelenecek. İmalat sanayisinde dönüşümün etkisinin %2,2 ile %0,1 arasında kalacağı tahmin ediliyor. Bu süreçte, finansmana erişim ve dengeli bir sanayi politikası geliştirilmesi, olumsuz etkilerin en aza indirilmesinde önemli bir rol oynuyor.

Ticaret Dengesi ve Enerji İthalatı

Enerji ithalatına bağımlılığın azalması, Türkiye’nin dış ticaret dengesini olumlu yönde etkileyecek. Ekipman ithalatında artış olsa da, genel ticaret dengesinde GSYİH’nın %1,8’i kadar olumlu bir etki bekleniyor. Temiz enerji ekipmanlarının ihracatına yönelik stratejik politikalar geliştirilmesi, ek ekonomik kazançlar sağlayabilir.

Toplam Fayda ve Maliyet Analizi

Enerji dönüşümünün sağladığı faydaların, maliyetlerin iki katı kadar olacağı öngörülüyor. 2021-2055 döneminde yıllık ortalama maliyetin 26 milyar dolar, yıllık ortalama faydaların ise 51,4 milyar dolar seviyesinde olması bekleniyor. Bu faydaların büyük bir kısmı, hava kirliliği ve karbon emisyonlarının azaltılmasıyla sağlanacak sosyal refah kazanımlarından kaynaklanacak.

Gelişmiş Ülkelerin Yaklaşımları

Gelişmiş ülkeler, karbonsuz enerjiye geçiş süreçlerinde çeşitli stratejiler benimsemiş durumda. Örneğin, Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakatı, iklim değişikliği ile mücadele için kapsamlı bir yol haritası sunuyor ve 2030 yılı itibarıyla emisyonları %55 oranında azaltmayı hedefliyor Bu süreç, yenilenebilir enerji yatırımlarını teşvik etme, istihdamı artırma ve enerji verimliliğini sağlama amacını taşıyor. Ayrıca, hukuksal düzenlemelerin güçlendirilmesi, dönüşümün başarısı için kritik bir unsur olarak öne çıkıyor.

Hukuksal Gerekçeler

Türkiye’nin karbonsuz enerjiye geçişi, uluslararası sözleşmeler ve ulusal mevzuat çerçevesinde destekleniyor. Paris İklim Anlaşması ve Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri, Türkiye’nin bu alandaki hedeflerini güçlendiren önemli hukuksal çerçeveler sunuyor. Enerji dönüşümünü hızlandırmak için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması, yatırımcıların güvenini artıracak ve dönüşüm sürecini kolaylaştıracak.

Türkiye’nin karbonsuz enerjiye geçiş süreci, büyük bir ekonomik ve sosyal dönüşüm fırsatı sunuyor. SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi’nin raporu, bu dönüşümün potansiyel etkilerini detaylı bir şekilde ortaya koyuyor ve Türkiye’nin sürdürülebilir bir gelecek için attığı adımların önemini vurguluyor. Dönüşüm sürecinin adil ve dengeli bir şekilde yönetilmesi, toplumsal kabul ve katılım açısından hayati bir önem taşıyor. Gelişmiş ülkelerin deneyimleri ve hukuksal çerçeveler, Türkiye’nin bu yolda alacağı önlemler açısından önemli bir kaynak oluşturuyor.

Kaynak: http://link.mail.beehiiv.com/ss/c/u001.t8Iv6D66myEhBYA9LzDPRH866SiyRerptPMs8HFftCBIbTjpAWQmGuQKEGsUF_wqPMMQr6xCv1DJhSymgSUwwl5p9XFwPiopzuTiJD4raO3L-hiIv5qgjsWHQG9_QQMmicBnQFz2q7cTx0xW0FhTpvZnVyIc2-Yfq8erstUIdvyhBwoxPGrHM9xKjrHUlNCaB8tRWwmhrAe8HNpayoNVL1EUQZUSGs-0eaGNKKUzox8v1-25SB1U2PADv5chEk1EmQeMIcYHMEYtPcH0kS75m6_lRDWyJ2IMobqid6rP9I73OINN22XQlQHvpFteOKA9xvBj2HmXnhAK_Tv11yoxdceVIsFTtrtlGvGOkY9fRUgQjm6EZ4UK750SZQq_rdRaciootBWUQ-4GVH_GtVDNKQ4ChdoihQnbbZrPdleC2jI/4aa/oDPq_2yJSkCcnjyfnAFJkQ/h6/h001.k-XNKwUHwZdNVP2RlaXaQjz7voy9mOr86e5WQuRGA5A